Монитор нь компьютер дэх мэдээлэл, текст, дїрс, зургийг дэлгэцэнд харуулдаг тусдаа эд анги юм. Єєрєєр хэлбэл уян болоод хатуу диск доторх мэдээллїїд, программ хангамжууд, тэдгээртэй ажиллах, компьютерийн гараас оруулах тэмдэгтїїд бїгд энэ л тєхєєрємжийн дэлгэц дээр харагддаг билээ.
Тэгвэл дэлгэц (дисплей) болон монитор гэсэн 2 ойлголт, хэллэг байдаг. Эдгээр нь нэг юмуу эсвэл нэг бїхэл юмыг хоёр янзаар нэрлээд байна уу гэсэн асуулт гарч болох юм.
Монитор гэдэг нь компьютер дэхь зїйлсийг дэлгэцээр гаргах боломжтой салангид тєхєєрємжийг хэлдэг. Харин display нь зєвхєн мониторын экран юм. Иймд энэ хоёр бол нэг нь нєгєєдєє багтаж байдаг нэг бїхэл зїйл (эд анги) юм.
Жишээ нь: Хэрэглэгч та зарим нэг зургийн файлийг нээх їед . . . cannot displayed!!!гэсэн алдааны мэдээлэлтэй таардаг. Харин . . . cannot monitored !!! гэж гардаггїй. Мєн зєєврийн компьютерийн хувьд монитор гэхээсээ display буюу дэлгэц гэж нэрлэдэг. Яагаад гэвэл зєєврийн компьютерийн дэлгэц нь салангид биш их биетэйгээ цуг байдаг. Хэрэв дэлгэц (display) нь эвдэрчихвэл Desktop буюуширээний компьютерийн мониторт залгаад ажиллаж болдог.
Дээрхээс їзэхэд ялгаатай гэдэг нь харагдаж байна. Гэвч хїмїїс дэлгэцийг монитор, display хоёрын аль алинаар нь дууддаг.
Монитор хэдэн янз вэ?
Мониторын ялгаа гэвэл тэр нь дотроо хэдэн инчийн ямар тєрлийн дисплейтэй гэдгээр тодорхойлогддог. Харин дисплейг доорх їзїїлэлтїїдээр тодорхойлно.
Мониторын ялгаа гэвэл тэр нь дотроо хэдэн инчийн ямар тєрлийн дисплейтэй гэдгээр тодорхойлогддог. Харин дисплейг доорх їзїїлэлтїїдээр тодорхойлно.
Өнгө ба resolution (єнгє ялгаруулалт)
Анхны компьютерїїдийн дисплей ихэвчлэн хар цагаан байсан бол єнєєдєр ихэвчлэн єнгєт дэлгэцтэй мониторуудыг їйлдвэрлэх болсон байна. Энэ їзїїлэлтийг тайлбарлахад pixel -ийн тухай мэдэх шаардлагатай юм.
Харин хэдэн єнгєєр харуулж чадаж байгаагаас уг дисплейний єнгєний їзїїлэлт тодорхойлогддог байна.
Харин хэдэн єнгєєр харуулж чадаж байгаагаас уг дисплейний єнгєний їзїїлэлт тодорхойлогддог байна.
- Monohrome display Adapter нь хар цагаан хоёр єнгєтэй, 1970 онд гарсан.
- CGA (Color Graphics Adapter) нь 1981 онд гарсан, єнгєр ялгаруулалт нь хєндлєнгєєр 320 pixel, босоогоор 200 pixel хїртэл байх ба дєрвєн єнгєтэй.
- EGA (Enhanced Graphics Adapter) нь 1984 онд гарсан, арван зургаан єнгєтэй, хєндлєнгєєр 640 босоогоор 350 pixel -тэй.
- VGA (Video Graphics Array) ийг 1987 онд гаргасан бєгєєд 640 x 480 pixel бїхий 16 єнгєтэй, эсвэл 320 x 200 pixel бїхий 256 єнгєтэй байхаар сонгож болдог.
- XGA (Extended Graphics Array) нь 1990 онд гарсан 800 x 600 pixel бїхий 16,000,000 єнгєтэй эсвэл 320 x 200 pixel бїхий 65,536 єнгєтэй байхаар сонгож болдог.
- SVGA (Super Video Graphics Array) нь 1993 онд гарсан. 14 инчийн дисплейтэй бол 16,000,000 єнгийг 800 х 600 pixelтэйгээр, 20 инчийн дисплейтэй бол 1280 x 1024 эсвэл 1600 x 1200 pixelтэй байхаар сонгох боломжтой байдаг.
- CGA (Color Graphics Adapter) нь 1981 онд гарсан, єнгєр ялгаруулалт нь хєндлєнгєєр 320 pixel, босоогоор 200 pixel хїртэл байх ба дєрвєн єнгєтэй.
- EGA (Enhanced Graphics Adapter) нь 1984 онд гарсан, арван зургаан єнгєтэй, хєндлєнгєєр 640 босоогоор 350 pixel -тэй.
- VGA (Video Graphics Array) ийг 1987 онд гаргасан бєгєєд 640 x 480 pixel бїхий 16 єнгєтэй, эсвэл 320 x 200 pixel бїхий 256 єнгєтэй байхаар сонгож болдог.
- XGA (Extended Graphics Array) нь 1990 онд гарсан 800 x 600 pixel бїхий 16,000,000 єнгєтэй эсвэл 320 x 200 pixel бїхий 65,536 єнгєтэй байхаар сонгож болдог.
- SVGA (Super Video Graphics Array) нь 1993 онд гарсан. 14 инчийн дисплейтэй бол 16,000,000 єнгийг 800 х 600 pixelтэйгээр, 20 инчийн дисплейтэй бол 1280 x 1024 эсвэл 1600 x 1200 pixelтэй байхаар сонгох боломжтой байдаг.
Дэлгэцийн хэмжээ
Мониторын дэлгэцийг тїїний хэмжээгээр нь бас ялгадаг ба энэ нь инч гэсэн нэгжээр хэмжигддэг. Жирийн хэрэглэгч нарт зориулсан персонал компьютерийн хувьд ихэвчлэн 12, 13, 15, 17 инчийн дисплейтэй байдаг.
Мониторын дэлгэцийг тїїний хэмжээгээр нь бас ялгадаг ба энэ нь инч гэсэн нэгжээр хэмжигддэг. Жирийн хэрэглэгч нарт зориулсан персонал компьютерийн хувьд ихэвчлэн 12, 13, 15, 17 инчийн дисплейтэй байдаг.
Їйлдвэрлэсэн технологи
Энэ бол электроникийн технологийн ямар аргаар мэдээллийг экран дээр харуулж буйгаар нь ялгах ялгаа юм. Ихэнх дисплей бидний сайн мэдэх электрон цацрагт хоолойн (CRT- cathode ray tube) технологиор бїтээгддэг. Бусад тєрлийн технологиор бїтээгдсэн дисплейнїїд маш нимгэн байдаг бєгєєд эдгээрийг хавтгай экрантай дэлгэц (flat-panel display) гэдэг байна.
Энэ тєрлийн дисплейд
LED - гэрлэн диодын
LCD- шингэн кристаллийн технологиор хийгдсэн дисплейнїїд багтдаг.
Энэ бол электроникийн технологийн ямар аргаар мэдээллийг экран дээр харуулж буйгаар нь ялгах ялгаа юм. Ихэнх дисплей бидний сайн мэдэх электрон цацрагт хоолойн (CRT- cathode ray tube) технологиор бїтээгддэг. Бусад тєрлийн технологиор бїтээгдсэн дисплейнїїд маш нимгэн байдаг бєгєєд эдгээрийг хавтгай экрантай дэлгэц (flat-panel display) гэдэг байна.
Энэ тєрлийн дисплейд
LED - гэрлэн диодын
LCD- шингэн кристаллийн технологиор хийгдсэн дисплейнїїд багтдаг.
Принтер (хэвлэх тєхєєрємж)
Компьютерийн дэлгэцэн дээр гарч буй тєрєл бїрийн мэдээллийг цаасан дээр хэвлэн гаргах боломж бїхий тєхєєрємжийг принтер гэнэ. Мэдээлэл нь текст, дїрс, фото зураг, хїснэгтэн мэдээлэл зэрэг байж болно. Принтер нь хэмжээ, хэвлэх хурд, тєрєл, їнэ єртєгєєрєє хоорондоо ялгаатай байдаг.
Принтерийг дотор нь хэвлэх тєрлєєр нь dot- matrix буюу матрицийн принтер, inkjet буюу черниллэн хортой принтер мєн сїїлийн їед єргєн нэвтэрч буй laserjet буюу лазерийн принтер гэх зэргээр ангилдаг. Принтер нь хар цагаан буюу монохром, єнгєт гэж 2 тєрєлтэй байдаг. Єнгєт принтерийн нэг хуудас хэвлэх єртєг нь монохром лазер принтертэй харьцуулахад єндєр байдаг хэрнээ хэвлэлтийн хурд нь удаан байдаг.
Сїїлийн їед олон їйлдэлтэй принтерийг олноор їйлдвэрлэн гаргаж байгаа билээ. Энэ принтер нь хэвлэх тєдийгїй хувилах, факс дамжуулах, хїлээн авах, сканердах зэрэг їйлдлїїдийг хийдэг. Факс боловсруулалтын хувьд модемын хурд 14.4 кбит/с байдаг бєгєєд Brother MFC-7150c, Brother MFC-8300, 8600, HP LaserJet 3100 xi загварууд телефон аппараттай байдаг. Сканердахын тухайд HP office Jet R80, HP office Jet T65 принтерїїд дэх цэгийн оптик нягтшил ихтэй тєдийгїй хар цагаан болон єнгєт горимд скан хийдэг байна. Харин HP OfficeJet R80, Brother MFC-8300, 8600 принтерїїд нэг минутанд 11-12 хуудас хувилдаг бол ихэнх принтерїїд нь 3-5 хуудас хувилах хїчин чадалтай байдаг байна.
Принтер нь компьютерт 2 тєрлийн портоор залгагддаг. Хамгийн єргєн дэлгэр хэрэглэгддэг нь паралель портны принтер юм. Нєгєє нь сїїлийн їед ашиглагдаж буй єндєр хурдын порт болох USB (Universal Serial Bus) юм.
Компьютерийн дэлгэцэн дээр гарч буй тєрєл бїрийн мэдээллийг цаасан дээр хэвлэн гаргах боломж бїхий тєхєєрємжийг принтер гэнэ. Мэдээлэл нь текст, дїрс, фото зураг, хїснэгтэн мэдээлэл зэрэг байж болно. Принтер нь хэмжээ, хэвлэх хурд, тєрєл, їнэ єртєгєєрєє хоорондоо ялгаатай байдаг.
Принтерийг дотор нь хэвлэх тєрлєєр нь dot- matrix буюу матрицийн принтер, inkjet буюу черниллэн хортой принтер мєн сїїлийн їед єргєн нэвтэрч буй laserjet буюу лазерийн принтер гэх зэргээр ангилдаг. Принтер нь хар цагаан буюу монохром, єнгєт гэж 2 тєрєлтэй байдаг. Єнгєт принтерийн нэг хуудас хэвлэх єртєг нь монохром лазер принтертэй харьцуулахад єндєр байдаг хэрнээ хэвлэлтийн хурд нь удаан байдаг.
Сїїлийн їед олон їйлдэлтэй принтерийг олноор їйлдвэрлэн гаргаж байгаа билээ. Энэ принтер нь хэвлэх тєдийгїй хувилах, факс дамжуулах, хїлээн авах, сканердах зэрэг їйлдлїїдийг хийдэг. Факс боловсруулалтын хувьд модемын хурд 14.4 кбит/с байдаг бєгєєд Brother MFC-7150c, Brother MFC-8300, 8600, HP LaserJet 3100 xi загварууд телефон аппараттай байдаг. Сканердахын тухайд HP office Jet R80, HP office Jet T65 принтерїїд дэх цэгийн оптик нягтшил ихтэй тєдийгїй хар цагаан болон єнгєт горимд скан хийдэг байна. Харин HP OfficeJet R80, Brother MFC-8300, 8600 принтерїїд нэг минутанд 11-12 хуудас хувилдаг бол ихэнх принтерїїд нь 3-5 хуудас хувилах хїчин чадалтай байдаг байна.
Принтер нь компьютерт 2 тєрлийн портоор залгагддаг. Хамгийн єргєн дэлгэр хэрэглэгддэг нь паралель портны принтер юм. Нєгєє нь сїїлийн їед ашиглагдаж буй єндєр хурдын порт болох USB (Universal Serial Bus) юм.
Принтерийн чанарыг їнэлэх 4 хїчин зїйл:
- Єнгє
Ямар нэгэн дїрс, зурагтай материалыг хэвлэхэд єнгє гол хїчин зїйл болдог. Єнгєт принтер нь хар цагаан болон єнгєт гэсэн 2 хортой байдаг боловч принтерийг зєвхєн хар цагаан горимоор хэвлэхээр тохируулж болно.
- Resolution (єнгєний ялгарал)
Принтерийн єнгєний ялгарал нь ихэвчлэн dpi (dots per inch) буюу нэг инчид ноогдох цэгийн тоогоор хэмжигддэг. Жишээ нь принтерийн єнгєний ялгарлын тохиргоог 150 dpi болгоод нэг хуудас хэвлэх, мєн 300 dpi болгоод єєр нэг хуудас дээр нэг ижил текстийг хэвлэхэд 300 dpi тохируулгаар хэвлэсэн хуудас нєгєєгєєсєє илїї тод харагддаг.
- Хурд
Нэг хуудсыг хэвлэн гаргах хугацааг хэлнэ. Ихээхэн хэмжээний материал хэвлэхэд хурд ихтэй байх шаардлагатай байдаг. Єнгєт принтерийн хурд удаан байдаг байна. Їнэ єртєг ихтэй принтерїїд ихэвчлэн хурд ихтэй тїргэн хэвлэдэг байна. Зарим удаан принтерїїд 3-6 хуудсыг минутанд хэвлэх нь ч бий.
- Санах ой
Ихэнх принтерїїд багахан хэмжээний санах ойтой ирдэг байна. Жишээлбэл 1Mb гэх мэт. Єєрийн гэсэн санах ойтой принтер нь дїрс, зурагтай болон хїснэгтэн материалыг хурдан хэвлэдэг.
- Єнгє
Ямар нэгэн дїрс, зурагтай материалыг хэвлэхэд єнгє гол хїчин зїйл болдог. Єнгєт принтер нь хар цагаан болон єнгєт гэсэн 2 хортой байдаг боловч принтерийг зєвхєн хар цагаан горимоор хэвлэхээр тохируулж болно.
- Resolution (єнгєний ялгарал)
Принтерийн єнгєний ялгарал нь ихэвчлэн dpi (dots per inch) буюу нэг инчид ноогдох цэгийн тоогоор хэмжигддэг. Жишээ нь принтерийн єнгєний ялгарлын тохиргоог 150 dpi болгоод нэг хуудас хэвлэх, мєн 300 dpi болгоод єєр нэг хуудас дээр нэг ижил текстийг хэвлэхэд 300 dpi тохируулгаар хэвлэсэн хуудас нєгєєгєєсєє илїї тод харагддаг.
- Хурд
Нэг хуудсыг хэвлэн гаргах хугацааг хэлнэ. Ихээхэн хэмжээний материал хэвлэхэд хурд ихтэй байх шаардлагатай байдаг. Єнгєт принтерийн хурд удаан байдаг байна. Їнэ єртєг ихтэй принтерїїд ихэвчлэн хурд ихтэй тїргэн хэвлэдэг байна. Зарим удаан принтерїїд 3-6 хуудсыг минутанд хэвлэх нь ч бий.
- Санах ой
Ихэнх принтерїїд багахан хэмжээний санах ойтой ирдэг байна. Жишээлбэл 1Mb гэх мэт. Єєрийн гэсэн санах ойтой принтер нь дїрс, зурагтай болон хїснэгтэн материалыг хурдан хэвлэдэг.
Принтерийг HP буюу Hewlett Packard, Epson, Xerox, Okidata зэрэг корпорациуд їйлдвэрлэн гаргадаг. Жишээлбэл: Epson Stylus Color 440, HP DeskJet 612C, 812C, HP LaserJet 5L, Xerox DocuPrint C11, Okidata Okipage 12I гэх мэт.
CPU
Компьютер болгон CPU chip буюу микропроцессортой байдаг. Микропроцессор нь компьютерийн тархи нь юм. Микропроцессорыг Intel болон Motorola фирмїїд їйлдвэрлэдэг. Єндєр хурд шаардагддаг сервер компьютерт RISC чипийг ашигладаг. IBM тєрлийн болон IBM компьютертэй зохицохуйц Compaq, Dell, Gateway, Toshibaзэрэг компьютерїїд Intel чипийг ашигладаг бол Apple Macintosh тєрлийн компьютерїїд Motorola чипийг хэрэглэдэг.
RISC (Reduced Insruction Set Computing) чиптэй компьютер нь ердийн компьютерээс 10 дахин хурдтай тул Sun Microsystem, Hewlett-Packard болон Digital Equipment(DEC) зэрэг Workstation буюу хурд их шаардагдсан компьютерт ашигладаг байв.
Intel фирм нь 8086, 8088, 80286, 80386, 80486, 80586, Pentium, Pentium II, Pentium III тєрлийн чипїїдийг гаргасан. Чипийн дугаар нэмэгдэх тутамд процессорийн хурд илїї болж, ингэснээр їйлдлийг богино хугацаанд гїйцэтгэх юм. Энэ дугааруудыг ихэвчлэн сїїлийн 3 оронгоор нь нэрлэдэг. Жишээ нь 386SX, 486DX гэх мэт.
Харин Motorola фирм нь 68000, 68020, 38030, 38040, PowerPC чипїїдийг гаргаснаас хамгийн сїїлийн їед Power????? чипийг їйлдвэрлээд байгаа юм. Процессорын хурдыгmegahertz (MHz) буюу мегагерц-ээр хэмждэг. Intel фирмийн хамгийн анхны їйлдвэрлэсэн Intel 8088 чипийн процессорын хурд нь 4-8 MHz байсан бол хамгийн сїїлд гаргасан Pentium III чипийн процессорын хурд 1GHz юм.
Компьютер болгон CPU chip буюу микропроцессортой байдаг. Микропроцессор нь компьютерийн тархи нь юм. Микропроцессорыг Intel болон Motorola фирмїїд їйлдвэрлэдэг. Єндєр хурд шаардагддаг сервер компьютерт RISC чипийг ашигладаг. IBM тєрлийн болон IBM компьютертэй зохицохуйц Compaq, Dell, Gateway, Toshibaзэрэг компьютерїїд Intel чипийг ашигладаг бол Apple Macintosh тєрлийн компьютерїїд Motorola чипийг хэрэглэдэг.
RISC (Reduced Insruction Set Computing) чиптэй компьютер нь ердийн компьютерээс 10 дахин хурдтай тул Sun Microsystem, Hewlett-Packard болон Digital Equipment(DEC) зэрэг Workstation буюу хурд их шаардагдсан компьютерт ашигладаг байв.
Intel фирм нь 8086, 8088, 80286, 80386, 80486, 80586, Pentium, Pentium II, Pentium III тєрлийн чипїїдийг гаргасан. Чипийн дугаар нэмэгдэх тутамд процессорийн хурд илїї болж, ингэснээр їйлдлийг богино хугацаанд гїйцэтгэх юм. Энэ дугааруудыг ихэвчлэн сїїлийн 3 оронгоор нь нэрлэдэг. Жишээ нь 386SX, 486DX гэх мэт.
Харин Motorola фирм нь 68000, 68020, 38030, 38040, PowerPC чипїїдийг гаргаснаас хамгийн сїїлийн їед Power????? чипийг їйлдвэрлээд байгаа юм. Процессорын хурдыгmegahertz (MHz) буюу мегагерц-ээр хэмждэг. Intel фирмийн хамгийн анхны їйлдвэрлэсэн Intel 8088 чипийн процессорын хурд нь 4-8 MHz байсан бол хамгийн сїїлд гаргасан Pentium III чипийн процессорын хурд 1GHz юм.
No comments:
Post a Comment